parafia

Według źródeł kościelnych parafia w Gołonogu powstała na życzenie biskupa krakowskiego Andrzeja Trzebickiego 8 lipca 1675 r. Natychmiast rozpoczęto budowę kościoła, który został konsekrowany 17 września 1678 r. pod wezwaniem NARODZENIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY i ŚW. ANDRZEJA APOSTOŁA. Fundator uposażył świątynię, wyznaczył dziesięciny dla utrzymania Kościoła i parafii, do której należały wszystkie miejscowości, stanowiące dzisiejsze dzielnice Dąbrowy Górniczej: Gołonóg, Strzemieszyce Wielkie i Małe, wydzielone z parafii Sławków i Ząbkowice, wyłączone z parafii Chruszczobród.

Akta wizytacji biskupiej z dnia 17 stycznia 1721 r. mówią nam, że kościół był murowany, pokryty dachówką, podłoga była z grubych desek. Do kościoła prowadziły dwa wejścia: jedno główne – od zachodu, spod dzwonnicy, a drugie boczne – od północy, przez kruchtę murowaną. W kościele było ozdobne drewniane tabernakulum, umieszczone w głównym ołtarzu, gdzie znajdowało się również baptisterium – chrzcielnica.

Do roku 1720 w kościele były tylko dwa ołtarze. Ołtarz główny był drewniany – posiadał: obraz narodzenia Najświętszej Maryi Panny i kamienną mensę, podobnie jak drugi ołtarz – boczny – poświęcony czci św. Andrzeja Apostoła.

W 1721 r. zbudowano trzeci ołtarz ku czci św. Antoniego Padewskiego. W kościele znajdował się także drewniany chór, a na nim organy. Przy kościele znajdowała się drewniana dzwonnica pokryta dachówką. Pod kościołem wybudowano grobowiec, w którym grzebani byli zmarli, jednak z biegiem czasu powstał cmentarz i zaprzestano chowania zwłok w krypcie. Obecnie grobowiec ze względów bezpieczeństwa został zamknięty dla zwiedzających.

W 1753 r. za przyczyną ks. Jakuba Kapuścińskiego i staraniem biskupa Andrzeja Załuskiego, kościół został wyremontowany. Przy wejściu głównym wzniesiono wieżę, zwieńczoną barokowym hełmem. Pojawił się wtedy czwarty ołtarz i pięknie malowana ambona. W 1800 r. gospodarzem parafii został ks. Baltazar Benedykt Pawłowski, który ufundował pięć nowych ołtarzy, a w roku 1850 ks. Józef Gąsiorowski powiększył świątynię, ponieważ była zbyt mała dla coraz większej liczby wiernych.

Nowe oblicze kościół zyskał w roku 1890, kiedy to ks. Tadeusz Konarski dobudował nawy boczne i przedłużył prezbiterium. Świątynia została zbudowana w stylu gotyckim, z trzema nawami i prezbiterium zwróconym ku wschodowi. Po prawej stronie prezbiterium znajduje się zakrystia, zaś po lewej stronie pomieszczenie, w którym kiedyś znajdował się skarbiec. Obecnie wszelkie cenne zabytki sakralne zostały zdeponowane w archiwum parafialnym.

Zabytkowy obraz św. Antoniego i ołtarz jemu poświęcony są związane z powtórna konsekracją kościoła w Gołonogu. Tego aktu dokonał biskup kielecki ks. Tomasz Kuliński 26 maja 1892 r. Kościół pozostał pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Antoniego Padewskiego, w miejsce tytułu św. Andrzeja Apostoła. Świątynia otrzymała wówczas piękną polichromię, wykonaną przez krakowskiego artystę malarza Piotra Nizińskiego.

Troską o parafię wsławił się także ks. Kazimierz Bochnia, który oprócz opieki nad świątynią, doprowadził do rozbudowy i otoczenia murem utworzonego na wzgórzu w 1800 r. cmentarza.

Wiek XX był szczególny dla kościoła na Wzgórzu Gołonoskim. Dwie wojny zniszczyły kościół. W okresie międzywojennym z inicjatywy ks.Leona Olczakowskiego zostały ufundowane przez parafian dwa dzwony. Poświęcono je 13 września 1930 r. Jednemu nadano imię Najświętszej Maryi Panny Królowej Korony Polskiej, a drugiemu św. Antoniego.

Podczas II wojny światowej kościół uległ zniszczeniu, a w trakcie walk o wyzwolenie Gołonoga hitlerowcy wykorzystywali wieżę kościoła do celów obronnych. Jednak już 28 stycznia 1945 r. ks. Zygmunt Flisowski odprawił pierwszą Mszę św. w Kościele gołonoskim w wolnej Polsce. Powojenne zniszczenia, szczególnie ubytki dachu naprawiono już w tym samym roku.

Nowa karta historii kościoła rozpoczęła się 15 sierpnia 1951 r., gdy decyzją biskupa częstochowskiego administrację parafii objęli Ojcowie Franciszkanie.

Historia Sanktuarium Świętego Antoniego z Padwy  w Dąbrowie Górniczej – Gołonogu Historia Sanktuarium św. Antoniego Padewskiego rozpoczęła się 13 czerwca 1997 r., kiedy decyzją Biskupa Ordynariusza Diecezji Sosnowieckiej ks. Adama Śmigielskiego kościół pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Antoniego został podniesiony do rangi SANKTUARIUM. Parafia oddana w opiekę św. Antoniego, jest widocznym znakiem łaski dla wszystkich tych, którzy proszą Boga przez Pośrednika z Padwy. Przykładem tego są wtorkowe modlitwy i coroczny odpust antoniański (13 czerwca), gromadzący wiernych nie tylko z parafii, ale także z odległych okolic Zagłębia.